Główną przyczyna wysunięcia grodów na obrzeża ekumeny należałoby szukać nie tyle po stronie specyfiki krajobrazowej Karpat i Sudetów,ile w sferze uwarunkowań politycznych.Wiąże sie to w VIII - Xw z frontowym położeniem miejscowych ugrupowań osadniczych wobec zagrożeń z południa.Mieszkańcy dzisiejszej Słowacji,Śląska i Małopolski byli ciągle od VIw poddawani presji militarnej silniejszej i grozniejszej w skutkach bardziej niz ludność środkowej czy północnej Polski.Jeszcze do końca VIIIw ludność gospodarująca w obniżeniach śródgórskich oraz na ziemiach na północ od Karpat i Sudetów była narazona na obecność groznych sąsiadów jakimi byli Awarowie.W dorzeczu górnej Odry na Śląsku Opawskim zostały ujawnione świadectwa ekspansji militarnej państwa morawskiego (po 870r.)Przedmioty pochodzenia morawskiego znamy także z Małopolski i Dolnego Śląska.No i oczywiście nie nalezy zapomniec o nowej fali stepowców przybyłych tutaj pod koniec IXw-Magyarach.W zaistniałych warunkach myśl obrona nie mogła byc inaczej nastawiona jak na defensywe.Dlatego wznoszenie grodów odbywało sie na pograniczach a nie w centralnych partiach obszarów stale zamieszkałych.Grody plemienne zakładano w obrebie puszczy albo w bezpośrednim z nia kontakcie.Tego rodzaju pozycja terenowa prawie wszystkich grodów karpackich świadczy o checi osiągniecia 3 celów: - dążono do zapewnenia w obrebie wałów schronienia dość dużej liczby ludzi wraz z inwentarzem - zachowywano w tym miejscu szanse ucieczki w głąb puszczy w razie upadku umocnien - poszerzano możliwości aktywnej defensywy w warunkach przewagi militarnej przeciwnika. Niemal wszystkie grody plemienne instalowano na krawędziach ekumeny.Jak liczna była faktycznie grupa autentycznych siedzib przywódców szczepowych?Czy pełniły od poczatku swojej egzystencji role punktów ruchu oporu? W 2 poł.X i pierwszych dekadach XIw pojedyncze grody plemienne zaczęły zanikac z mapy Małopolski i Śląska.Młode grody powstają w punktach eksponowanych,ale w krajobrazie otwartym ,smielej wkraczają na odsłoniętą przestrzen gdzie opanowują kluczowe pozycje nie na zewnątrz lecz w obrębie strefy zasiedlanej.Analogiczne gruntowne zmiany zaszły w omawianym okresie w rejonie Płaskowyżu Głubczyckiego gdzie państwowe grody w Raciborzu i Kożlu zostały bezposrednio rozlokowane w dolinie Odry. Bazowałem na artykule prof.dr hab.Parczewskiego
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz